De vergelijking van Internet met de uitvinding van de boekdrukkunst vraagt enige uitleg. De tekst is in opbouw.
In 1453-54 drukt Gutenberg in Mainz het eerste document met losse letters. Twee jaar later volgt het eerste boek, de Latijnse bijbel.
"De zon van de gotiek gaat onder achter de enorme drukpers uit Mainz," zei Victor Hugo, op hoogdravende wijze die bij de gebeurtenis paste. De nieuwe methode voor het verspreiden van kennis en de uitwisseling van ideeën verspreide zich met een snelheid die niet middeleeuws meer was. De drukpersen deden in de volgende tien jaar hun intrede in Rome, Milaan, Florence en Napels en in de jaren 1470 in Parijs, Lyon, Brugge en Valencia. William Caxton begon in 1476 te werken met zijn drukpers in Westminster en gaf in 1484 dat nog altijd weergaloze Engelse prozawerk, Malory's Morte Darhur uit.
TUCHMAN B. De waanzinnige veertiende eeuw. Agon, Amsterdam, 1990.
De kerk is de uitvinding gezind en ziet ze als de kroon op de wetenschap, een goddelijke kunst.
| Boekdrukkunst | Internet | |
|---|---|---|
| Start | 1453 | 1995 |
| Kennis | snelle verspreiding onder brede lagen | |
| Geletterdheid? | Lezen & schrijven | multimedia |
| Toegang? | cell-content | cell-content |
| Centra | Venetië | cell-content |
| (…) | Ontdekkingsreizen | Globalisering |
| Geestelijkheid | Burgerij | cell-content |
| Latijn | Land/volkstalen | Nieuwe talen (sms, esperanto) |
| Geloof | Wetenschap | cell-content |
| Boeken zijn duur | Boeken zijn goedkoop | cell-content |
| Traag gemaakt | Snel gemaakt | cell-content |
| cell-content | cell-content | cell-content |
| cell-content | cell-content | cell-content |
| cell-content | cell-content | cell-content |
Eén op zeven boeken komt uit Venetiëf. Het is, aldus Pierre Chaunu, de hoofdstad van de vette inkt, de geheimzinnige rollen van de persen en het gesmolten lood. Het is nauwelijks te geloven maar honderdvijftig persen drukken jaarlijks meer dan 40.000 titels (dit moet ik controleren, mannen). In 1491 hebben 236 Europese steden een drukkerij.
Cultuurpessimisten stellen dat door de verspreiding van het boek, het geheugen trager gaat werken. Waar hebben we dit nog gehoord? De predikant of de priester raakt zijn prestige kwijt, net zoals de wetenschapper ook een deel van zijn kennismonopolie opgeeft.
De bril, een instrument dat lange tijd onopgemerkt blijft, brengt het lezen en het verzamelen van kennis in een stroomversnelling. Is het een uitvinding van Roger Bacon in de 13de eeuw? We weten het niet. Jan Van Eyk schildert een bril in 1436.
Het lezen zet meer dan welke bezigheid ook het denken van de tijd radicaal op zijn kop.